Tuesday, July 24, 2012

Realistikong Romantiko


    Noong nakaraang linggo, naatasan ang klase ko sa Filipino na manood ng dalawang dula, ang “Mga Santong Tao” at ang “Sistema ni Propesor Tuko.” Maaaring maituring na realistiko o romantiko ang mga dula batay sa mga elemento ng kani-kanilang naratibo at paraan ng pagtatanghal.

    Masasabi kong romantiko sa kabuuan ang unang dula dahil nagpapakita ng ideyal na katapusan nito. Sa unang dula, ang “Mga Santong Tao,” ipinakikita ang pagtagumpay ng kababaihan sa katapusan nito. Makikita natin ang paghalakhak ni Titay bunga ng kanyang pagiging matagumpay laban sa pang-aabuso ng kalalakihang nasa kapangyarihan. Bagaman ipinakita ang realidad ng ginagalawang lipunan sa mga katangian ng mga tauhan, ang pagtagumpay pa rin ni Titay ang nangingibabaw sa kahulihan. Nagsisilbing patunay rito ang bahagi ng “falling action” sa elementong “plot.” Ang paghalakhak ni Titay ang kaganapan sa bahaging ito.

    Masasbi kong realistiko naman ang kabuuan ng dulang “Sistema ni Propesor Tuko.” Sa dulang ito, ipinakikita sa mga manonood ang realidad ng kapangitan ng sistema ng edukasyon sa bansang Pilipinas. Lumilitaw ang katotohanang ito sa mga elementong “set” at tauhan. Mahahalata ang tambakan ng basura sa mga gilid ng entablado, na nagpapakita ng hindi magandang mga kondisyon para sa pag-aaral ng mga estudyante. Maliban dito, mapupunang magulo ang ayos ng silid-aralan sa entablado. Hindi rin angkop ang ganitong ayos ng silid para sa mga pangangailangan ng mga estudyante para sa pag-aaral. Kung titingnan naman ang elemento ng mga tauhan, malinaw ang mga istiryotipo ng mag-aaral na ipinakikita nila. Kung titingnan ang kabuuan ng sistema ng edukasyon sa bansa, maaaring sabihin na maraming estudyante ang sumasalamin sa mga katangian ng apat na tauhan na sina Kiko, Ningning, Bubbles, at Bondying. Sa pangkalahatan, hindi ideyal ang kani-kanilang mga ugali sa pagiging mag-aaral. Makikita rin naman sa tauhan ni Propesor Tuko ang istiryotipong “terror” na guro. Sa kalagitnaan ng dula, makikita natin kung bakit siya ganito. Malalaman natin na maliban sa kaniyang pagiging guro, nagtatrabaho rin siya sa Cubao, takot siya sa kaniyang mga estudyante, at napakababa ang isinusuweldo sa kanya para sa kaniyang tungkulin. Ipinakikita rito ang kahirapang kailangan labanan at laganap sa lipunang ginagalawan natin. Sa madaling salita, makatotohanan ang mga pangyayaring ito. Bagaman nakatatawa ang pagsasadula ng mga eksenang ito, ipinakikita pa rin ng mga ito ang pangit na katotohanang umiiral sa kasalukuyang lipunan.

    Bagaman masasabing nagkakaroon ng dominanteng katangian ang bawat dula, hindi maiiwasan ang paghalo ng dalawang konsepto ng pagiging realistiko at romantiko. Kahit na mas litaw ang isang konsepto, nagiging daan ang iba upang mas lalong lumitaw ang pangunahing konsepto sa mga dulang napanood.


Friday, July 13, 2012

Patalastas o Aktwal?



   Narito ang isang larawan na nagpapakita ng histura ng mga fast food items sa kani-kanilang mga patalastas at sa katotohanan. Nakapupukaw sa isipan ang kagandahan at masasabing perpektong hitsura ng mga pagkain sa ilalim ng hanay na "Advertisements" o mga nakikita sa patalastas. Kung ihahambing ang hitsura ng mga ito sa kabilang hanay, ang hanay ng aktwal na hitsura ng mga ito, hindi maitatangging mas magandang tingnan ang mga nakikita sa mga patalastas. Sa madaling salita, mas magaganda o ideyal ang nakikita sa ilalim ng hanay ng mga patalastas.

    Gayundin ang panitikan. Nahihiwalay ito sa dalawa - ang tradisyunal na panitikan at ang modernong panitikan. Mailalapat ang tradisyunal na panitikan sa hanay ng patalastas. Pareho nilang ipinakikita ang pagiging maganda ng kinalabasan ng isang bagay, o ang ideyal na hitsura o katangian nito. Kung ibabase lamang sa pagiging ideyal ng isang bagay, malamang-lamang ay ito ang tatangkilikin ng tao. Sa kabilang banda naman, mailalapat ang modernong panitikan sa hanay ng aktwal na larawan ng pagkain. Sa modernong panitikan, hindi laging maganda ang ipinakikita ng isang piyesa o tula. Mula rito, maaaring maging mulat ang tao sa mga pangit na katotohanan sa ginagalawang lipunan. Kung pag-uusapan naman ang aktwal na pagkain, masasabing hindi gaanong maganda ang hitsura ng mga ito kung ihahambing sa mga ipinakikita sa mga patalastas.

    Mula rito, makikita ang malaking pagkakaiba ng patalastas at tradisyunal na panitikan at ng aktwal at panitikang moderno.

Friday, July 6, 2012

BIG

     Masasabi kong adik akong manood ng mga laro Sa NBA, lalo na sa panahon ng taunang playoffs. Tuwing umaga, nakasubaybay ako sa anumang istasyong nagpapalabas ng mga laro. Tuwing may patalastas, kapansin-pansin ang patalastas ng NBA na "BIG." BIG? Isang salita lamang ito, subalit napakaraming dahilan kung bakit BIG o malaking bagay ang NBA. Ipinahahayag ito sa pamamagitan ng pagpapakita ng mga bidyo ng mahuhusay na manlalaro. Nakikita ang konsepto ng iba't ibang interpretasyon ng BIG o ng isang ideya ng tula. 


    Sa ika-6 na saknong ng "Payo sa Bumabasa ng Tula," mababaw natin ang iba't ibang anggulo sa pagtingin sa buto ng mangga. Gayundin ang BIG. Iisang bagay ang pinag-uusapan ngunit marami ang kahulugan.

 Isang patalastas ng "BIG."